Bouwstenen
Om kunsteducatie een stevige plek in het onderwijs te geven, reiken we leraren bouwstenen aan waarmee creatief vermogen vakoverstijgend in te zetten is. Lees hieronder meer over de ontwikkelde tools binnen Creatief Vermogen Utrecht.
💎 DOT Spel
Zodra een culturele instelling een creatief partnerschap aangaat met een school, is het DOT Spel een tool om een teambreedgedragen visie te ontwikkelen op kunst en cultuur in de school.
Het DOT Spel werd ontwikkeld door het netwerk Creatief Vermogen Utrecht in samenwerking met KOPA. Het spel bestaat uit stellingen die de creatief partner en school helpen om, vanuit de eigen organisatie, te komen tot een gezamenlijke visie op cultuureducatie. Lees meer over het DOT Spel
💎 De Diamant: wat verstaan we onder creatief vermogen?
Wat verstaan we nu eigenlijk onder ‘creatief vermogen’? Als houvast binnen de creatief partnerschappen werken we met de theorie van De Diamant.
Wanneer je een diamant tegen het licht houdt, schittert hij steeds anders. Net als een kind dat telkens andere creatieve vermogens laat zien. In de theorie van De Diamant hebben we negen competentiegebieden (de zogenaamde ‘stralen’) geformuleerd:
Verbeeldingskracht tonen, Creatief doen, Ambachtelijkheid tonen, Zelfsturing, Omgevingsgerichtheid, Reflecteren op wat je doet, Creatief denken, Creatief proces doorgronden en Samenwerken.
Deze negen ‘stralen van de diamant’ bieden een mogelijkheid om de verschillende facetten van creativiteit bij een leerling te onderscheiden en er woorden aan te geven. Ieder kind is anders en zo ook ieders creatief proces. We gaan er vanuit dat het zelden of nooit voorkomt dat een leerling tegelijkertijd alle stralen van de diamant toont: ieder kind kan zijn creatief vermogen op zijn eigen wijze laten schitteren. De diamant straalt steeds weer op een andere manier, al naar gelang de hoek van waaruit het licht erop valt. De Diamant geeft vorm aan die persoonlijke mix van facetten van creatief vermogen en geeft zowel leerlingen als hun leraren houvast waaraan wordt gewerkt.
Je leest hier meer over de competentiegebieden en de theorie van De Diamant
💎 De Diamantslijper: creatief vermogen stimuleren in de klas
De Diamantslijper is een doos met kaartensets waarmee in elke klas gewerkt kan worden aan creatief vermogen, ongeacht de lesstof of het thema. Aan de hand van de negen stralen van De Diamant richt De Diamantslijper zich op het leerproces. Het kind krijgt zo inzicht in zijn eigen creatief gedrag.
De diamantslijper laat de opdrachten en werkvormen open. De leerkracht kan deze zelf ontwerpen of samen met de culturele partner ontwikkelen. Scholen bepalen zelf hoe zij creatief vermogen bij hun leerlingen willen ontwikkelen: integraal bij alle vakken, gekoppeld aan thema’s of specifiek voor de kunstvakken. Ook de leerkracht wordt uitgenodigd om zijn eigen creatief vermogen in te zetten door opdrachten of werkvormen te ontwikkelen en creatief vermogend te coachen.
De Diamantslijper werd ontwikkeld door het netwerk Creatief Vermogen Utrecht onder leiding van Salomé Nobel. Let op: de illustraties zijn niet vrij beschikbaar en mogen niet worden aangepast. Dit is overeengekomen tussen HKU en de ontwerpers bij de totstandkoming van het product.
Meer informatie:
Hoe werkt de Diamanslijper
Waaruit bestaat de Diamantslijper
Illustraties: Phi-Yen Phan en Jaël Buys
💎 De Verkenners van Creatief Vermogen
Creatief vermogen kun je ontwikkelen. Maar hoe zien de verschillende ontwikkelingstappen er uit tijdens de basisschool? En hoe kan de leerkracht deze ontwikkeling, die voor ieder kind uniek is, herkennen en stimuleren?
Om dit in kaart te brengen is Maarten Overdijk, onderwijskundige en beeldhouwer, bij leraren uit het netwerk Creatief Vermogen Utrecht te rade gegaan. Hij verbindt de praktijk van deze pioniers aan theorie over creatieve ontwikkeling en reikt zo een aantal overwegingen en handvatten aan over de stappen in het ontwikkeling van creatief vermogen.
Lees het essay De verkenners van creatief vermogen
💎 Creatief Proces
Het creatief proces is een fasemodel van hoe een maakproces eruit kan zien.
Deze bouwsteen kan de leraar en de leerlingen helpen om te herkennen dat er veel stappen zijn die je doorloopt wanneer je iets maakt. Het is niet een lineair proces en sommige fases keren ook weer terug, dat maakt het persoonlijk. Ieder creatief proces is uniek.
Lees het essay Het creatief proces doorgronden
Bron: SLO, Kunst Centraal en Nirav Christophe (HKU)
💎 De Creatieve Grondhouding
Met ‘creatieve grondhouding’ bedoelen we: een fysieke, mentale en creatieve ‘staat van zijn’, die een leraar in staat stelt om bewuste keuzes te maken over zijn handelen. Deze keuzes komen voort uit de verbale of non-verbale interactie tussen leraar en leerling op dat specifieke moment, en zorgen dat de leerling in een creatieve flow komt of blijft (Salomé Nobel, 2019).