“De Juf en de Kunst” praat met: Saskia Ottenhoff

“Ik ga aán onder de mensen”

In de serie “De Juf en de Kunst” duikt onze collega Maria Jacobs de diepte in met verschillende docenten, kunstenaars, muzikanten en theatermakers uit het CVU netwerk. Dit keer spreekt ze met Saskia Ottenhoff van ZIMIHC.

Saskia Ottenhoff (46) is een nieuwe ster in het netwerk van Creatief Vermogen Utrecht. Wie is zij? Wat doet zij? En wat drijft haar?

Saskia werkt inmiddels ruim een jaar als cultuurcoach voor ZIMIHC (Zat Ik Maar In Hoog Catharijne) in de Utrechtse wijk Overvecht. ZIMIHC is in 1988 opgericht door Appie Alferink, uit een behoefte van amateurkunstenaars aan plekken om te repeteren en op te treden. Ook nu nog geeft ZIMIHC vorm aan die behoefte. Inmiddels met drie eigen theaters en tal van kunst- en cultuurprojecten. Amateurkunstenaars, jong en oud, staan daarbij nog steeds centraal.

Wat is jouw achtergrond?

“Ik ben geboren en opgegroeid in Houten in een fijn, veilig gezin. Bij ons thuis mocht je, als je je zwemdiploma’s had gehaald, kiezen waar je op wilde. Ik wilde dansen! Nee, geen klassiek ballet, dat was het niet. Jazzdans bleek een goede keuze. Ik trof het met een hele leuke enthousiaste juf, juf Christel. Ze was jong en zat zelf nog op de dansacademie. Voor mij was zij een sleutelfiguur. Ik realiseerde mij dat dit, ‘danslessen geven’, een beroep was en dat ikzelf misschien ook wel naar de dansacademie zou kunnen. Toen ik dat met mijn ouders besprak – ik was toen nog echt jong – voelde ik hun twijfels. ‘Zou je het niet als hobby zien?’ Ik hield voet bij stuk, knokte, deed vele audities en kwam uiteindelijk op de dansacademie, onderdeel van de Theaterschool Amsterdam. Ik volgde de richting Jazztheater- en showmusicaldans. Later stapte ik over naar de Rotterdamse Dansacademie (Codarts). Al tijdens mijn opleidingen gaf ik zelf les. Het opende deuren en gaf me ook zelfvertrouwen. Ik vond meer en meer mijn draai in het doceren.”

“Ik heb een voorliefde voor multidisciplinair werken: dans, theater, muziek. Mijn partner komt van oorsprong uit Kenia en deed in Nederland Theatre and Education aan de HKU. Samen met hem heb ik, na onze studies, tien jaar in Kenia gewoond en gewerkt. In 2006 hebben wij Jongerentheater LI-NK (de N van Nederland en de K van Kenia) opgericht. We organiseren, realiseren en ondersteunen theater- en dansactiviteiten voor kinderen en jongeren, zowel binnen het amateur- als het professionele werkveld. Uitgangspunt is steeds het talent van de deelnemers. We betrekken iedereen die meedoet bij de organisatie en de artistieke invulling van onze creaties. Zo ontstaat gedeeld eigenaarschap. LINK bestaat nog steeds. In onze jaren in Kenia gaven wij lessen dans, theater en muziek en ontwierpen we educatief materiaal. Ook maakten we jongerentheater en leidden we deelnemende jongeren op om hetzelfde te doen. Met als kern: samen, doen, ontdekken, plezier! Elementen die niet alleen in Kenia waardevol en bruikbaar zijn, maar zeker ook in Nederland. Wat ik deed in Kenia kan ik voor een groot deel nu inzetten voor ZIMIHC. De ervaringen in Afrika hebben mij flexibel en creatief gemaakt; ik raak niet snel van de wijs als zaken anders gaan dan verwacht.”

“ZIMIHC is in verschillende Utrechtse wijken actief, maar ik richt mij met name op Overvecht. Theater Stefanus is onze thuisbasis in de wijk. Ik leer Overvecht steeds beter kennen. Het is veel meer en veel rijker dan ik dacht. De wijk is groot en bestaat eigenlijk uit verschillende buurten. Overvecht kun je zien als een dorp in de grote stad Utrecht. Helaas heeft het een slechte naam, maar er gebeuren zo veel mooie dingen! Mijn wens is om de spotlight te verleggen en door wat wij als ZIMIHC doen, aan te tonen dat diversiteit een kracht is, een verrijking voor iedereen. Van de verschillende culturen, talen en achtergronden kunnen we zo veel leren! Het brengt ontwikkeling en nieuwe inzichten, waar we als samenleving van kunnen profiteren. Zelf voel ik mij enorm thuis in deze bruisende meltingpot. Ik woon en werk hier met veel plezier!”

Waaruit bestaat jouw werk nu?

“Ik ben cultuurcoach. In de praktijk betekent dit dat ik het cultuuraanbod vanuit ZIMIHC coördineer en faciliteer. Ik zet me in om een doorgaande lijn te maken van binnenschools aanbod en het aanbod in de wijk. Zo probeer ik cultuurparticipatie bij kinderen en jongeren te vergroten en te versterken. Ik organiseer ontmoetingen waarbij kinderen en ouders op een laagdrempelige manier kennismaken met kunst en cultuur. Daarbij werk ik samen met allerlei partnerorganisaties in de wijk.”

“Mijn artistieke achtergrond is dans en ik houd nog altijd veel van beweging, letterlijk en figuurlijk. Beweging brengt verandering en nodigt uit tot contact maken. Ik geef dus ook nog steeds dans- en bewegingslessen aan kinderen en jongeren. Op de werkvloer zijn we allemaal gelijk. Je sociaaleconomische achtergrond is niet relevant. Ik heb in groepen altijd een speciale antenne voor wie iets extra’s nodig heeft, maar ik benoem geen verschillen. We gaan gewoon dansen! Als je er bent ben je er. Je mag er helemaal zijn, we gaan met het lichaam aan het werk. In het hier en nu.”

“Kinderen zie ik in mijn lessen als medemakers. Samen laten we ideeën ontstaan op de vloer. Ik grijp alles wat opkomt aan. We spélen! Mijn oorspronkelijke lesplan voer ik zelden uit, omdat het ene idee leidt tot het volgende. Het moment en het contact met elkaar is een rijke bron. Zo creëren we samen en ben ik juf en kunstenaar in één.”

“Als cultuurcoach leid ik ook mensen op om met groepen kinderen te werken. Jonge mensen kunnen zo inspirerend zijn voor kinderen. Ze kunnen zich met hen identificeren, zoals ik ooit met mijn dansjuf Christel. Jongeren hebben zoveel levensenergie. Ze zijn nieuwsgierig en speels. Mijn huidige stagiaires inspireren mij op hun beurt weer met hun vrolijkheid en originele ideeën.”

Wat heb jij nodig om creatief te zijn?

“Ruimte, letterlijk en figuurlijk: hier knok ik voor! Maar soms heb je minder (ruimte) nodig dan je denkt. Alleen goede faciliteiten zijn nog geen garantie voor creativiteit. Ruimte vinden in de beperking vind ik ook een mooie uitdaging. En mensen heb ik nodig! Elkaar. Ik ga áán als ik onder mensen ben. Ik ben nieuwsgierig naar wie ze zijn, wat ze kunnen bijdragen en hoe ze dat doen.”

Waar droom je van als je denkt aan kunsteducatie?

“Kunst en cultuur hangen er nog te vaak bij in het onderwijs. Wat mij betreft zou het veel meer geïntegreerd mogen zijn. Dan is school één van de plekken waar je de wereld mag ontdekken. Kunst en cultuur zijn onderdeel van ons leven, het is overal. Waarom staat het op scholen dan zo vaak los van de andere vakken? Een mooi voorbeeld is het jongetje dat ineens een fantastische raptekst schreef tijdens een workshop. En dat terwijl hij altijd veel moeite met taal had. Zijn leerkracht was stomverbaasd.”

“Mijn droom is dat kinderen en volwassenen de kunstenaarsmindset toepassen, zoveel en zo lang mogelijk. Durven spelen, durven doen wat je nog nooit hebt gedaan en zo nieuwe talenten aanboren. Iedereen is anders! Laten we dat vieren.”