Partner aan het woord | Anne-Marie Knippels | Het Filiaal theatermakers

“Het is heel bijzonder dat leerkrachten door sommige werkvormen of een andere aanpak onverwachte kanten van hun klas of leerlingen ontdekken.” (Anne-Marie Knippels)

 

Het Filiaal theatermakers heeft partnerschappen met drie scholen. Anne-Marie Knippels is Educatiemaker en cultuurcoach bij Het Filiaal theatermakers. Zij vertelt over de samenwerking met de scholen en haar ervaringen met het netwerk Creatief Vermogen Utrecht.

Deskundigheidsbevordering
‘Voor ons is dit de tweede periode van partnerschappen binnen Creatief Vermogen Utrecht. We richten ons nu vooral op deskundigheidsbevordering van de leerkrachten. Op iedere partnerschool beginnen we met teamtrainingen, dat doen we jaarlijks. We nodigen bijvoorbeeld het hele team uit bij ons op de Biltstraat tijdens Helemaal Filiaal, waar de leerkrachten drie workshops volgen en daarná onze voorstelling zien. Dan ondergaan ze zelf onze manier van werken. Vervolgens maken we de slag hoe je die manier van werken kunt vertalen naar je eigen lessen. Het proces staat centraal, niet het eindproduct. We proberen de leerkrachten dus te helpen om zelf meer het creatieve proces in te zetten.’

Verwondering
‘Door de creatieve partnerschappen komen er meer prikkelende materialen de klas in. De leerlingen doen dingen die ze niet gewend zijn om te doen en dat leidt tot verwondering. Het zijn ervaringen die ze, doordat ze ontregelend of nét even anders zijn, niet snel meer zullen vergeten. Wij breiden de educatie die wij rond onze voorstellingen hebben op de scholen uit met verdiepende projecten. Dan slaan we twee vliegen in één klap: je verdiept de receptieve kunstervaring en zorgt in de actieve lessen ervoor dat kinderen het uitdiepen, doorleven en verbinden aan hun eigen leefwereld. Dan beklijft de ervaring het beste en is het voor leerlingen veel meer dan een ‘cultureel uitje’. Zo  kan ieder kind er op zijn eigen manier meer uithalen.’

Vonkje aansteken
Soms heb je ander soort lessen of opdrachten nodig om een kind zijn kracht te laten ontdekken. Het is heel bijzonder dat leerkrachten door sommige werkvormen of een andere aanpak onverwachte kanten van hun klas of leerlingen gaan zien.
Bij leerlingen op hun beurt zie je dat ze door de lessen tot eigen inzichten komen. We steken het vonkje aan van wat kunst kan doen. Het allermooist is als de nieuwsgierigheid wordt geprikkeld en kinderen zelf verder gaan denken. Bijvoorbeeld dat kind dat eerst stelde: ‘Nee, dieren zijn natuur en mensen horen niet bij de natuur.’ In de lessen veranderde hij van gedachten toen hij zag dat  aderen eigenlijk heel erg lijken op de nerven van een blad: ‘misschien hoor ik zelf toch ook wel bij de natuur’.

Verankering
‘Ons programma geeft steeds weer impulsjes om op een andere manier lessen in te vullen en creatief vermogen aan te wakkeren. We hadden bijvoorbeeld een project over de ruimte, planeten en het zonnestelsel. We begonnen het project toen met een brainstorm en een woordweb, aan de hand van wat kinderen al wisten over het heelal of waar ze aan dachten. Van daaruit maakten we de stap naar wat ze zich afvroegen en wat ze zouden willen weten. Later hoorde ik van de docent dat ze ook bij een andere les zo’n woordweb heeft ingezet. Dan is het geen heel kunstproject, maar wel een werkvorm die zijn weg vindt in het onderwijs.’

Balans zoeken en de kracht van het netwerk benutten
‘Door tijdgebrek en alles wat leerkrachten al ‘moeten’ blijft het nog wel een spagaat om onze manier van werken te verankeren in het onderwijs. Daarom denk ik dat het ook goed zou zijn om wat meer terug te gaan naar de kunstenaar in de klas en niet te verwachten dat leerkrachten alles zelf uitvoeren. Co-eigenaarschap: het samen ontwikkelen en samen uitvoeren is waar we denk ik nog meer naartoe moeten.
De expertise van de andere instellingen in het netwerk kunnen we daarbij denk ik nog beter inzetten. Als een partnerschool bijvoorbeeld graag een beeldend project wil, kiezen we er soms voor om niet onze eigen Filiaalkunstdocent in te zetten, maar vragen we bijvoorbeeld Kopa om een specifiek project dat past bij de vraag van de school op dat moment. Elkaars expertise nog meer benutten zou een mooi voornemen voor de toekomst zijn.’